کالای خطرناک به صورت کلی به مواد یا کالاهایی گفته میشود که در زمان حمل و نقل و جا به جایی و در بخشهای مختلف مانند زمان بارگیری، نگهداری و تخلیه ممکن است خطراتی برای افراد، محیط زیست و داراییها ایجاد کنند. این خطرات ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم باعث آسیبرسانی به افراد، آتشسوزی، انفجار، آلودگی محیط زیست، آسیب به تجهیزات و سایر خسارات شود
کالاهای خطرناک به 9 دسته تقسیم میشود که عبارتند از:
1) مواد منفجر
2) گاز ها
3) مایعات قابل اشتعال
4) جامدات قابل اشتعال
5) واد اکسید کننده و پر اکسید های آلی
6) ذمواد سمی و مواد عفونی
7) مواد رادیواکتیو
8) مواد خورنده
9) مواد و کالاهای خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست-محیطی دارند
1) مواد منفجره
نکته: این کالا ها در حالت عادی برای حمل و نقل عادی ممنوع است.
مواد منفجره بخش1.1
کالا ها یا موادی که خطر انفجار انبوه دارن.
Cargo-IMP code: REX
مانند: TNT و بعضی از مین ها و مهمات و سلاح های جنگی
مواد منفجره بخش1.2
کالا ها یا موادی که خطر پرتاب شوندگی دارند، اما خطر انفجار انبوه ندارند
Cargo-IMP code: REX
مانند: بعضی مین ها و مهمات سلاحهای جنگی
مواد منفجره بخش 1.3
کالا ها یا موادی که خط اتش گرفتن دارند ، خطر ترکیدن و پرتاب شوندگی کمی دارند ، اما خطر انفجار انبوه ندارند.
Cargo-IMP code: REX,RCX,RGX
مانند: نیتروسلولز و بعضی از مهمات مشقی
مواد منفجره بخش 1.4
کالاها یا موادی که خطر قابل توجهی از خود نشان نمیدهند.
Cargo-IMP Code: REX, RXB, RXC, RXD, REX, RXG, RXS
مانند: برخی از مهمات مشقی
مواد منفجره، بخش1.4s
کالاها یا موادی که خطر عمدهای از خود نشان نمیدهند. اثرات ناشی از فعال شدن انفاقی به داخل بسته محدود میشود.
Cargo-IMP Code: RX
مانند: مهمات سلاحهای کمری، مهمات هشدار دهنده، فتیلههای ایمنی، برخی از فشفشهها و غیره
مواد منفجره، بخش 1.5
کالاها یا موادی که حساسیت بسیار کمی دارند، اما خطر انفجار انبوه دارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: بسیاری از مینها و مهمات سلاحهای جنگی.
مواد منفجره، بخش1.6
کالاها یا موادی که حساسیت بسیار کمی دارند، اما خطر انفجار انبوه ندارند.
Cargo-IMP Code: REX
مانند: بسیاری از مینها و مهمات سلاحهای جنگی
2) گاز ها
گازهای قابل اشتعال، 2.1
گازهایی که وقتی با هوا به نسبت معینی مخلوط میشوند، ترکیبی قابل اشتعال تولید میکنند
Cargo-IMP Code: RFG
مانند: بوتان، هیدروژن، پروپان، استیلن، گاز فندک.
گازهای غیر قابل اشتعال-غیر سمی 2.2
هر گاز غیر قابل اشتعال-غیر سمی یا گازهای سرد مایع شده.
Cargo-IMP Code: RNG, RCL
مانند: دی اکسید کربن، نئون، آتش خاموشکن، هلیوم، یا نیتروژن مایع.
گازهای سمی 2.3
گازهایی که سمی یا خورنده بوده و سلامتی انسان را به خطر میاندازند.
Cargo-IMP Code: RPG
مانند: اسپرههای سمی خفیف، گاز اشکآور (بیشتر گازهای سمی برای حمل هوایی ممنوع هستند)
3) مایعات قابل اشتعال
هر مایعی که نقطه اشتعال بخارات آن در آزمایش (CLOSED-UP) 60 درجه سانتیگراد یا کمتر باشد.
Cargo-IMP Code: RFL
مانند: الکلها، رنگهای قابل اشتعال، و بعضی از برچسبها.
4) جامدات قابل اشتعال
جامدات قابل اشتعال4.1
هر ماده جامدی که به آسانی آتش میگیرد یا ممکن است به واسطه اصطکاک ایجاد آتشسوزی کند.
Cargo-IMP Code: RFS
مانند: کبریت، گوگرد، سلولوئید، نیرونفتالین
مواد خود آتشزا 4.2
این مواد خود به خود گرم میشوند یا در تماس با هوا گرم شده و ممکن است آتش بگیرند.
Cargo-IMP Code: RFS
مانند: فسفر زرد یا سفید، منیزیم دیاماند
موادی که در تماس با آب خطرناک میشوند 4.3
موادی که در واکنش با آب ممکن است خود به خود آتش بگیرند یا گازهای قابل اشتعال از خود ساطع کنند.
Cargo-IMP Code: RFW
مانند: کاربید کلسیم، سدیم، پتاسیم
5) مواد اکسیدکننده و پراکسیدهای آلی
اکسید کنندهها 5.1
موادی که به راحتی از خود اکسیژن آزاد میکنند و به آتش گرفتن آسان سایر مواد کمک میکنند.
مادهای آلی (جامد یا مایع) که به سادگی با شعله خارجی مشتعل میسوزند و بعد با شتاب به سوختن ادامه میدهد. برخی از مواد این بخش به شکلی خطرناک با یکدیگر واکنش میدهند.
Cargo-IMP Code: ROP
مانند: هیدروپراکساید ترت-بوتیل، سفت کنندههای کیتهای تعمیر فایبر گلاس
6)مواد سمی و عفونی
مواد سمی6.1
مایعات یا جامداتی که در صورت استنشاق، خوردن، یا تماس با پوست میتوانند خطر ناک باشند.
موادی که در حالت عادی حاوی عوامل بیماریزا هستند و در انسان و حیوان باعث ایجاد بیماری میشوند. نکته: مواد عفونی به دو طبقه (Category) تقسیم میشوند. نوع A: مواد عفونی که خطر مرگ دارند. نوع B: موادعفونی که تنها خطر بیماری دارند.
Cargo-IMP Code: RIS
مانند: ویروسها و باکتریهایی نظیر ایدز و هاری. برخی نمونههای آزمایشگاهی، برخی محصولات بیولوژیکی، و زبالههای آزمایشگاهی و بیمارستانی
7) مواد رادیواکتیو
واد رادیو اکتیو سفید I
مواد رادیو اکتیو با میزان تشعشع پایین در سطح بستهبندی، شاخص حمل صفر تعریف شده است.(TI = 0)
Cargo-IMP Code: RRW
مواد رادیو اکتیو زرد II
میزان تشعشع بیش از گروه I بوده و شاخص حمل آن بین 0.1 و 1 تعریف شده است.
Cargo-IMP Code: RRY
مواد رادیو اکتیو زرد III
میزان تشعشع بیش از گروه I بوده وشاخص حمل آن بین 1 و 10 تعریف شده است
Cargo-IMP Code: RRY
مواد رادیو اکتیو قابل شکافت، شاخص ایمنی بحرانی
برچسبهای شاخص ایمنی بحرانی باید علاوه بر برچسبهای مناسب دیگر رادیو اکتیو استفاده شوند. تا در انباشتن بستهها یا OVERPACK که مواد قابل شکافت دارند محدودیت ایمنی رعایت شود.
مانند: اورانیوم233 و 235، پلوتونیوم 239 و 241.
8) مواد خورنده
مواد خورنده
مایع یا جامدی که در اثر تماس با بافت زنده باعث آسیب جدی میشود و یا در صورت سرایت به سایر کااها یا ابزار حمل و نقل بطور اساسی به آنها صدمه میزند یا به کلی آنها را از بین میبرد.
مانند: اسید باتری، جیوه، اسید سولفوریک
9) مواد و کالاهای خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست-محیطی دارند.
کالاهای خطرناک متفرقه
هر مادهای که در طول حمل هوایی ایجاد خطر نموده و در کلاسهای قبلی قرار نگرفته باشد. همچنین این مواد شامل جامدات و مایعات مضر بیهوش کننده میباشد. همچنین شامل مواد مشابه میباشد که میتواند برای خدمه ایجاد ناراحتی و اذیت کرده و آنان را از انجام صحیح وظایف خود جلوگیری نماید.